Тукай турында галимнәр
Сөйдергән дә тел, биздергән дә тел.Халык мәкале Телне без иң камил бер аңлашу коралы, кешелек дөньясын алга әйдәүче бер прогресс чарасы дибез. Тел ул – буыннан буынга ана сөте белән күчә килгән һәм күчәчәк иң...
Телгә бәйләнешле мәсьәләләр бик җитдиләр. Билгеле, берничә кечкенә мәкаләдә генә әллә ни әйтеп булмый. Телнең хәзерге торышы белән язучылар гына түгел, галимнәр дә, журналистлар да, тел һәм әдәбият сөючеләр дә якыннанрак торып кызыксынсалар, бик яхшы...
1984 елның 4 июлендә, ТАССР Министрлар Советының карары нигезендә, XIX гасырның ахырында Казанда төзелгән Тукай урамындагы 74 нче номерлы Шамил йорты (гәрчә йортның тарихында Кавказ халыкларының ирек өчен көрәшенә җитәкчелек итүче мәгълүм кешенең үзе белән...
Язучы Шәриф ага Камал бик тыйнак, сүзен кешегә сеңдереп һәм шул ук вакытта үлчәп кенә, үз итеп сөйләүче, самими һәм туры кеше иде. Мондый тойгы миндә берничә очрашуда гына түгел, практик эштә дә туды. Бигрәк...
И хәрефе турында фәнни әдәбият бер-ике җөмлә генә тәкъдим итә: "И хәрефе [и] авазын белдерә һәм сүзләрнең нечкә һәм чагыштырмача нечкә иҗекләрендә языла (соңгы очрак – кайбер алынма сүзләрдә): ил, ирек, җимеш; хисап, тарих, тип,...
Халыкта үзенең эше, акылы, белеме белән аерылып торган кешене «аксакал» дип атау гадәте бар. Бу сүз Бакый ага Урманчега тулысы белән туры килә. Күренекле язучы һәм галим Нәкый ага Исәнбәт болай дип язган иде: «Бакый...
Азмы какканны вә сукканныкүтәрдем мин ятим?! Азрак үстерде сыйпап тикмаңлаемнан милләтем.Габдулла ТукайДөнья әдәбиятында мондый авыр язмышлы шәхесләр санаулыдыр. Шагыйрь нибарысы дистә елга якын гына иҗат иткән. Шушы вакыт эчендә ул татар халкының иң сөекле җырчысына...
Тукай — рефлекцияләр шагыйре. Һәр вакыйга, хәл, шәхес, сүз — аны кулына каләм алырга мәҗбүр итә, «язарына азык» бирә. Һәр әсәре — озакка сузмыйча шул ук мизгелдә әйтеп биргән җавап сүзе, шагыйрь күңеленең каршы реакциясе....
Безнең татар язучыларына еш кына тарихи эзлеклелектә уйлану, теге яки бу вакыйганы, күренешне тарих контекстына куеп бәяләү кебек сыйфат җитми. Алардагы бу сәләтне 1920-1950 еллар арасындагы вакыт эчендә илдә җәелдерелгән террор сәясәте әкренләп зәгыйфьләндергән. Язучы...
Татар әдәбияты үсешенә Габдулла Тукай кебек зур өлеш керткән башка каләм иясен табу кыен. Алай гына да түгел, ул тугандаш төрки һәм Идел-Урал буйларындагы мари, удмурт, чуваш сүз сәнгатьләренең чәчәк атуына да зур йогынты ясады....
