ТАТ РУС ENG LAT

Миннуллин Туфан Абдуллович – драматург

Миннуллин Туфан Абдуллович – драматург, за драму "Ай булмаса, йолдыз бар" ("Без луны звезда нам светит"), поставленную на сцене Альметьевского татарского драматического театра Татарстана в 1979 году удостоен Госпремии Татарстана им. Г.Тукая.


Туфан Миннуллин
(1935–2012)

Известный татарский советский и российский драматург, прозаик, публицист и общественный деятель, почётный гражданин города Казани, лауреат республиканской премии имени М. Джалиля, Государственной премии РСФСР имени К.С.Станиславского (за пьесу «Альмандар из деревни
Альдермеш»), Государственной премии Республики Татарстан имени Габдуллы
Тукая, народный писатель Республики Татарстан, заслуженный деятель
искусств Татарстана и России Миннуллин Туфан Абдуллович родился 25 августа 1935 года в деревне Большое Мереткозино (ныне Камско-Устьинского района Татарстана). В 1952 году закончил среднюю школу. 1956-1961 годы — учёба в Театральном училище имени М.С.Щепкина в Москве. В 1961-1964 годах работал актёром в Мензелинском академическом театре, одновременно продолжал заниматься драматургией. В 1962 году в Мензелинском академическом театре была принята к постановке его комедия «Люди нашего села». В том же году Татарским государственным академическим театром имени Г.Камала была осуществлена постановка его пьесы-сказки «Азат» (Свободный). В 1964-1967 годах — работал редактором на Казанской телестудии, одновременно выполняя обязанности литсотрудника в журнале «Чаян» (Скорпион). С 1968 года профессионально занимался литературной деятельностью. 1975-1977 годы — учёба на Высших литературных курсах в Москве. 1984-1989 годы — председатель правления Союза писателей ТАССР. Народный депутат СССР (1989-1991 гг.), член Верховного Совета СССР. Умер 2 мая 2012 года в Казани, похоронен на Татарском кладбище Ново-Татарской слободы Казани. Вдова — актриса театра им. Г.Камала Нажиба Ихсанова (р. 1938), дочь — Альфия Миннуллина — журналист. Его имя носит улица в Вахитовском районе Казани.

Пьесы Т.Миннуллина, получившие наиболее широкое признание театральной общественности: «Люди нашего села» (пост. 1961), «Судьбы, избранные нами» (1972); «Мы уходим, вы остаетесь» (1986); «Прощайте» («Хушыгыз») (1993); историческая драма о сподвижнике Емельяна Пугачёва Бахтияре Канкаеве «Бахтияр Канкаев» (1974); комедии «Четыре жениха для Диляфруз», «Старик из деревни Альдермеш», «Ильгизар + Вера», «Душа моя» и т. д.; драмы «Без луны звезда нам светит» («Ай булмаса йолдыз бар»), «Колыбельная» («Әниләр һәм бәбиләр») и другие.

 

Основные издания

Дуслык хакына: юмористик хикәяләр. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1965. — 53 б. — 8000 д.
Бәхетле кияү: пьесалар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1969. – 136 б. — 2000 д.
Ир-егетләр: пьесалар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1974. — 250 б. — 10000 д.
Китәр юлың еракмы: пьесалар / кереш сүз авт. А.Гыйләҗев. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1978. — 374 б. — 10000 д.
Өмет: повесть, хикәяләр, юморескалар, уйланулар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1989. — 256 б.— 15000 д.
Без китәбез, сез каласыз: пьесалар. -— Казан: Татар. кит. нәшр., 1989. — 352 б. — 5000 д.
Ай булмаса, йолдыз бар: пьесалар. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1996. — 408 б. — 5000 д.
Минһаҗ маҗаралары. — Казан: Матбугат йорты, 1998. — 208 б. — 5000 д.
Авыл эте Акбай: балалар өчен пьесалар. — Казан: Мәгариф, 1999. — 352 б. — 2000 д.
Сайланма әсәрләр: 10 томда. — Казан: Татар. кит. нәшр., 2002.
1 т.: пьесалар. — 528 б. — 4000 д.
2 т.: пьесалар. — 464 б. — 4000 д.
3 т.: пьесалар. — 447 б. — 4000 д.
4 т.: пьесалар. — 415 б. — 4000 д.
5 т.: пьесалар һәм скетчлар. Балалар өчен пьесалар. — 399 б. — 4000 д.
6 т.: повесть, хикәяләр. — 480 б. — 4000 д.
7 т.: көндәлекләр (1980-1991). — 448 б. — 4000 д.
8 т.: көндәлекләр (1992-1998). — 479 б. — 4000 д.
9 т.: көндәлекләр (1999-2002). — 447 б. — 4000 д.
10 т.: әңгәмәләр, мәкаләләр. — 447 б. — 3000 д.
Утырып уйлар уйладым: көндәлекләр. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1997. — 383 б. — 5000 д.;  2001. — 351 б. — 3000 д.; 2005. — 367 б. — 2000 д.
Татарның бер баласы. Казан: Рухият, 2003. — 408 б. — 2000 д.
Әлдермештән Әлмәндәр: фәлсәфи комедия. — Казан: Мәгариф, 2005. — 191 б. — 2000 д. (Инглиз, татар, рус телләрендә.)

***

Белая ворона (Альмандар из Альдермеша): комедия-притча / пер. с татар. — М.: ВААП, 1976. — 58 с. — 250 экз.
Судьбы, избранные нами: пьеса / пер. с татар. — М.: ВААП, 1976. — 70 с. — 300 экз.
Милые мои: рассказы / пер. с татар. — Казань: Татар. кн. изд-во, 1979. — 208 с. — 25000 экз.
У совести вариантов нет: пьесы / пер. с татар. — М.:Сов. писатель, 1985. — 360 с. — 9000 экз.

О творчестве

Мөхәммәдиев Р. Тормыш дәвам итә // Р.Мөхәммәдиев. Якутлар табыладыр вакыт белән. — Казан: Татар. кит. нәшр., 1983. — 181-197 б.
…Яктылыкка, нурга илтә // Казан утлары. — 1985. — № 9. — 145—153 б.
Хәбибуллин М. Яшьнәп кенә калмады // Мирас.— 1995. — №9. — 38–40 б.
Нуруллин И. Кеше һәм драматург//Мирас.— 1995.— №10. — 53–55 б.
Дуслар җыелган җирдә: Т.Миңнуллин турында замандашлары. — Казан: «Идел» журналы китапханәсе, 1995. — 160 б.
Миңнуллин Р. Бәләкәй чагын сагынучы олы язучы // Р.Миннуллин. Шагыйрь генә булып калалмадым. — Казан: Матбугат йорты, 1998. — 189-190 б.
Хаҗиева М. Утырып уйлар уйладым // Казан утлары. — 2000. — № 4. — 173-176 б.
Сафина Н. Йөрәгемне Туфан чакты // Мәдәни җомга. — 2000. — 30 июнь.
Ханзафаров Н. Драмаларда — күңел дөньябыз // Мәдәни җомга. — 2002. — 15 март.
Ихсанова Н. Давыллы ташкын сыман // Татар иле. — 2005. — № 32-33.
Миңнуллин Т. «Үземә-үзем хуҗа булсам — шул җиткән» // Шәһри Казан. — 2005. — 19 авг.
Галиев М. Туфан булып кара син! // Мәдәни җомга. — 2005. — 19 авг.
Миңнуллин Т. Иң кадерле мизгелләр // Мәгърифәт. — 2005. — 20 авг.
Низамов И. Осталыкны тоемлау // Мәдәни җомга. — 2005. — 2 сент.
«Таяныч ул — халык…» // Казан утлары. — 2005. — № 9. — 76 — 88 б.
Журналның Туфан Миңнуллин иҗатына багышланган махсус саны // Мәйдан. — 2005. — №8.— 16–176 б.

***

Мустафин Р. Факел внутренней свободы // Татарстан. — 1997. — № 5. — С. 6-7.
Аглиуллин Т. Взгляд без обиды // Казань. — 1998. — № 3. — С. 18-20.


Оставить комментарий


*