Ник йоҡлайһың мужик?
Яҙ етте һәм үҫте
Сирәмдәр йортоңда;
Тор, уян, күтәрел!
Уҙ-үҙеңә ҡара:
Кем инең, кем булдың?
Нәмә бар милкеңдә?
Ырҙында юҡ орлоҡ.
Иген юҡ урырлыҡ;
Атың бар бик насар.
Өс тәңкә торорлок.
Мал юҡ, тип зарланма.
Үҙеңдән күр уны;
Сәс иген, ер яҡшы —
Алырһың донъяны.
Игенең урмаѓан,
Кәбәнең ҡоймаѓан,
Һин үҙең дљ ялҡау,
Ҡатының «булмаѓан».
Иҫеңдән сыѓарма:
Һине бай ваҡытыңда
Дуҫтарың маҡтаны
Алдыңда, артыңда;
Һин ҡайҙа барһаң да,
Урының ине түрҙә,
Аҡсаһыҙ күп артыҡ
Тыныс ятыу гүрҙә.
Һиндә мал бөтҡәнде
Дуҫтарың белделәр;
Алдыңда, артыңда
Ҡул сабып көлдөләр.
Урмаѓан арышың
Ята ҡырҙа етем;
Хәтерең ҡалмаһын,
Бер–ике һүҙ әйтәм:
Урмаѓан арышың,—
Бер йыллыҡ табышың:
Уны ел ҡоялыр.
Турѓайҙар йыялыр.
Инде ҡыш та керҙе,
Игенде бөтөрҙө.
Саналар аҫтында
Аҡ ҡарҙар кетерҙәй.
Үҙеңдә ялҡаулыҡ.
Ҡатыныңда аңҡаулыҡ.
Ҡайҙа ҡышҡа аҙыҡ
Аслыҡтан һаҡларлыҡ?
Күршеләр йөк тейәп,
Ҡалаѓа һаттылар,
Һәм, йыйѓас күп запас.
Бот һуҙып яттылар.
Ектеләр пар аттан,
Өй һалып нараттан;
Һинең йортта аш юҡ
Туйырлыҡ тараҡан.
Һинең өй балсыҡтан
Бөкрәйгән ҡарсыҡтай;
Кимереп иҫке икмәк.
Ашайһың танһыктай.
Ҡатының, балаң ас,
Ашарѓа булмаѓас;
Был көндө күргәнсе.
Өйөңдө танлаш ҡас!
Күршелљр бай булды.
Аштары май булды;
Һин, ялҡау, йоҡлаѓас.
Янсыѓың һай булды.
Иттеләр өмәләр.
Йыйҙылар гөмбәләр,
Һљр михнәт һуңында
Бәхетле көн дә бар.
Тик ятҡас, хоҙайым
Бирмәй мал сәбәпһеҙ;
Бишмәтең таланѓан,
Күлдәгең һиҙәпһеҙ.
Хаҡ һүҙҙе әйткәнгә
Киң күңелең тарайһа,
Урыныңдан ҡуҙѓалма,
Йоҡлай күр, улайһа.
1905
(Чыганак/Источник: Туҡай Ѓ. Шиѓырҙар һәм поэмалар. Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1986. — 240 бит).