Иҗат

Her kuşun kendince bir ötüşü, şiiri var. Zavallı karga ötmeyi bilmez; bağırır sâdece: Gak gak! (1911) Çevirmen: Dr. Fatma Őzkan (Чыганак/Источник: Abdullah Tukay’in şiirleri. — Çevirmen Dr. Fatma Őzkan. — Türk Kültürünü Araştirma Enstitüsü, 1994).

Geldi Akdeniz’in ardından uçarak kırlangıç, Kondu ve öttü, seçerek kendisine bir ağaç. "Çok geçmeden, kaşını çatsan, öfkelensen de şubat sen, Git diyerek bahar, kışın ruhuna okuyacak Yasin. Bahar geliyor, faydası yok, ne kadar dirense de...

Severim gece, dostlarla kurulan içki meclislerini, Hürriyet ve neşenin başkanlık ettiği meclisleri. Duyulur orada, "iç, iç" sözleri sabaha kadar, Kadehler, dolar, sarhoş olup sızıncaya kadar. Olmasa artık sıkışık, içenlerin sırası, Tıkış tıkış olsa boşalan şişelerin...

Çok sıcak, Hava ağır. Yanıyor dünya, dayanılacak gibi değil, Rüzgâr esmiyor bir parça, yaprak bile kıpırdamıyor. Her taraf kuru; kuruyor azar azar göller, Kurumağa yüz tuttu kırda çimenler, çiçekler, güller, Ağaçların gölgesine sığınıyor bütün çocuklar,...

Nasıl ki, yıldızlar parlarsa karanlık gecede; Öylece hatırlarım Tanrı’mı bahtımın karanlığında. (Rusçadan)   Sonbahar gecesi. Uyuyamıyorum. Evin çatısında rüzgâr ağlıyor, Rüzgâr ağlamıyor, aç ölmek korkusuyla halk ağlıyor. — En sevdiğim işçi evlâdım bu yıl aç...

Hürriyetini esaretle değiştirme, Varlığının güçsüzlüğünü dünyaya gösterme. Evlenme, baş eğme hiç, dile bile getirme kadını, kızı; Yüksel, sevin, kıvan, şükret bekarım diye. Evlenmek, birbirinin cevri kahrı omuzlarına binmeden, Düşmekle birdir, hiçbirşeye dayanmaksızın. Benim İlâvem Nasıl...

Ey Allah’ım! Pâdişâhım! Hiç şüphe yoktur gücüne, Emir verir, tarümar edersin acımadan insanın mülkünü. Gözüm yoktur kimsenin malında, mülkünde, bahtında, Hattâ özenmem hiç, pâdişâhların tahtına. Göz dikmem hiçkimsenin evine barkına, Dönüp bakmam bile kimsenin atına,...

Hayat kadınının evini Tıklat penceresini Neden uyuyor hâlâ, Kalksın artık Fatma! Gece içtik içtik, Bir değil, altı kadeh, Nasıl uykudur bu Daha işin başında. Zeyni ile Şeyheltin Içeri girdi eşikten Kısa boylu Fatma Çıktı sanki...

Bilirim, çocuklar, sizin için şimdi okul sevimsizdir, Bu esaretten siz pek memnun değilsinizdir. Çocukluğumda sıkılmıştım ben de orada, Uçarak arardı fikrim hürriyeti orada burada. Zaman geçti. Âzât oldum. Dileğime kavuştum. Artık dev gibi büyüdüm, okulda...

Fatma görünce odasındaki resmi, "Bu kim?" diye sordu, kucaklayıp annesini. Annesi cevap verdi: "İlk oğlumdu o benim, Yasamıyor artık o. Ağabeyindi senin". — Anneceğim, anneciğim, ne yapar o nerede, söylesene? Görmek istiyorum, anneciğim onu bulsana!...