Тукай фәне

Олуг бәйрәм мөнәсәбәтләре илә укучылар белән шагыйрь тормышында яктыртылып бетмәгән кайбер мәсьәләләр хакында фикер уртаклашасым килә.«Яктыртылып бетмәгән мәсьәләләр» дигәнем Тукайның Өчиле авылындагы яшәеше белән бәйле вакыйгалар хакында. Шагыйрь тормышындагы бу чор мәктәп дәреслекләрендә дә, фәнни...

Даһи булыр өчен егетлек тә кирәк икән бит. Миллионнарның язмышы (адәм балаларымы ул, акча-мөлкәт бәхәсеме — анысы Русия хөкүмәте өчен беркайчан да әһәмиятле булмаган) хәл ителгәндә Тукайның бу мәсьәләләргә тирән анализ ясап, вакытында һәм бик...

Бу — Габдулла Тукайның 1911 елда Әстерханда төшкән фотосы. Аңа 25 яшь. Карап торырга 15-16 яшьлек үсмер дип уйларга була. Казаннан көймә белән Әстерханга төшкәндә Тукай озын чәчле, баш киемсез икәнен яза. Әстерханга төшкәч, ул...

Заманында мин «Без китәбез, сез каласыз» дигән пьесамда Тукайның фабрикант Акчуриннарга кунакка баруы турында язган идем. Анда Тукайны озату сәхнәсендә, шагыйрьнең Хәсән Акчурин биргән акчаны алмавы язылган иде. Күптән түгел генә мондый мәгълүматны укыдым. Тукай,...

Тукай энциклопедиясен төзү кирәклеге турында сүз чыкканга, ялгышмасам, өч дистә елдан артык гомер үтте инде. Узган гасырның 70 нче елларында Украинада ике томлы «Тарас Шевченко сүзлеге» (Киев, 1978; асылда, энциклопедия) басылгач, аның сәхифәләрендә бөек украин...

Тукай турында төрле телләрдә гаять күп санлы мәкалә-хезмәтләр, әдәби әсәрләр язылган. Әгәр дә аларны бергә тупласаң, мөгаен, бер китапханәлек булыр иде. Без фәкыйрегезгә дә бөек шагыйрь, аның шәхесе, иҗаты, әсәрләре, әдәбият тарихында һәм гомумән рухи...

XX гасырның шәхес культы хөкем сөргән дәһшәтле, зилзиләле елларында тоныкланып, төссезләнеп калган Тукай турындагы фән, Хрущев исеме белән бәйле «җепшеклек» елларында сулышын киңәйтеп, үзенең үсеш тарихында 1960-1980 елларда иң югары ноктасына ирешә. Әмма әдәбият белеме...

XX гасырда Тукай фәне үткән юлны мул сулы, тирән, ярлары биек һәм күпсанлы инешләрнең сулары белән туенып агучы киң елгага тиңләр идем мин. Ә аның үзәнендә — Җ.Вәлиди, Я.Агишев, Х.Госман, Г.Халит, И.Нуруллин, Р.Нәфыйгов, Н.Юзиев, Р.Ганиева...

Тукай турындагы фән, XX гасырда тудырылып, XXI гасырга зур гыйльми казанышлар белән атлады. Бу өлкәдә кызыклы эзләнүләр, бай күзәтүләр булса да, Тукай фәне үткән юлның тулы, системалы һәм комплекслы өйрәнелгәне юк. Узган йөзьеллыкта Тукай феноменын,...

Унынчы елларда үзенең гыйльми нигезен ачыклап, үсеш юнәлешен, закончалыкларын билгеләгән Тукай фәне 1920-1930 елларда илдәге иҗтимагый-сәяси, икътисади үзгәрешләргә нисбәттә гаять катлаулы, кызыклыһәм гыйбрәтле дәвер кичерә. Шагыйрь иҗатын өйрәнү совет әдәбият белеме һәм тәнкыйтенең төп принципларын...