Иҗат
Kuzeyden çıkıp şimşek çaktı, parladı, Işığından ahali aydınlandı. Uygundur, ismi alana ismi, Münasip hatta, ismine cismi. Ne zenginlik millete, ne baht ve talih, Bu güz kuzeyden doğdu güneş. Eğer var olup görünseydi İslam, Bakıp bu...
Atasözüdür, "Rus zengin olunca, yaptırır dev bir kilise"; Tatar zenginleşince, hanım besler, alır hanım üçer, dörder". Güzel tefsir edilirse, bu alasөzünden kasıt şudur: "Rus zenginleşince, kilise yaptırır ama, ondan önce de mektep". (1913) Çevirmen: Dr....
Başka dildeki güzel fikirleri tercüme etmek, Beş vakit kılınan namaz gibi, farz oldu bana. Tolstoy’un Sözleri’ni tercümeden kastım, doldurmaktı boş vaktimi, Çoğu zaman da kederli gönlümü eğlendirip, hoş geçirmekti vaktimi. Söylemeyin, "öyle eski söz, "Aynü’l-ilm"de...
Hiç pişman olmasın, sâde hayat yaşadım, diyen insan; Kan ağlar çoğu zaman, "fevkalâde" yaşadım, diyen insan. Huzur buldum sanma, artınca mal varlığın; Zenginsin ama, yoksulluk da olabilir sonun. İstemiyor musun boyun bükmek? Üşeniyor musun çalışmağa?...
Fabrikayla, ateşle, dumanla kaynar Kazan; Bozup sağlığını işçilerin, sağlıklı olanlarım seçer Kazan. (1913) Çevirmen: Dr. Fatma Őzkan (Чыганак/Источник: Abdullah Tukay’in şiirleri. — Çevirmen Dr. Fatma Őzkan. — Türk Kültürünü Araştirma Enstitüsü, 1994).
Hezreti Puşkin ve Lermontov olsaydı eğer güneş, Ay gibi nuru onlardan ederdi iktibas, bu baş. Olmaz, Puşkin şiirinde hiç hâinâne öz, Elham da okusa o, ürürsün sen yine ederek söz. Çeneni it kapatamaz, yine ele...
Ey yazar, neye vermiş gözyaşını, ululuk! Ey ressam, kime vermiş, saf ve hakîkî söz, ululuk! Dön hele buraya, vatana, dön hele, sararma! Bakışlarından girecek yer bulmasın, kir ve riyâ! Altı yılda değişip gilti, lügat ve...
Yaz yazı, ancak özenme hiç, şöhrete sen; Pek sarınma, hemen yırtılacak, çula sen. Kazanamazsam şöhret, hissedemezler deme gönlündekini, Büyük pencere var, diye düşün, dünyaya açılan göğsünde. (1913) Çevirmen: Dr. Fatma Őzkan (Чыганак/Источник: Abdullah Tukay’in şiirleri....
Gücümü ben, kara günlere saklamadım, Günlerimin hiçbirini, ak saymadım. Çıktı yoluma engel, köpekler gibi çoğaldı düşmanım, Çünkü, zâlimlere, güçlülere dalkavukluk etmedim. Alınmadı öç, bitti güç, kırıldı kılıç, bu oldu işim: Kirlenerek tükendim ama, dünyayı temizleyemedim....
1 Kardan ak, sütten beyaz, aktan ak, Pâdişâh açtı, "manifesto" adlı kanat. Toplanır halk, o kanadın altına, Üç yüzüncü yılı doldu Romanov soyunun. 2 Kuzeyden her göründüğünde ak bulut, Ümitlerle bekledik, sevinerek, Dedik...
