Тукай әдәбиятта

Нихәл, Тукай? Җанда нинди гамьнәр? Таш сыныңны сыгып аумыйсыңмы? Җан җылысы эзләп сиңа килдем,- Эшләр кая бара, аңлыйсыңмы? Дөнья кызу! Җан әрнүдән тора. Таш булсаң да, елый алмыйсың? Ташлар булып ташлар ыңгыраша,- Дөнья кара бара,...

Бар күңелсезлек нидән соң? Юк гадәти ямь бүген. Нәрсәдән бу? Мин беләм: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген! Килми хат, котлау, гәҗиттер, һәр кеше хәйран бүген – Эшләми бер почта да: бәйрәм бүген, бәйрәм бүген! Ичмаса сериал...

Бала чактан сөйдем сине, Сөйде сине казакъ иле; Иркәләде тал-тирәге, Үзең сөйгән казакъ җире. Сөйде сине якты Җаек, Йөзде анда синең каек. Дулкыннары чайкалдылар «Апушым»,— дип, кочак җәеп. Җырлап үттең Җаек буйлап, Җаек ярларында уйнап....

Илебез өстен караңгылык баскан чакта, Тираннарның җәбере чиктән ашкан чакта, Көчле халык, зур халыкның йөрәгендә Аһ-зар, ләгънәт дәрья булып ташкан чакта,— Күкрәк киереп арабыздан калыктың син, Таң йолдызы — Чулпан төсле балкыдың син,— Мөкаддәс һәм...

Карап калды чыршыларңың Шаулап торганы. Бәс белән карга төренгән Кырлай урманы. Чылдыр-чылдыр, Чылдыр-чылдыр.. Яңгырый дала.     Кала басу, кала ындыр, Туган як кала.     Кырпак кырау бар дөньяны Агарткан иртә. Бәдри агай Габдулланы Калага илтә. Ак томаннар...

                      …Ял иткәндә, ятып укыйм кичтән сине.                       Тору белән алып укыйм иртән сине.                       Ак кәгазьдәй намусыма судья итеп.                      Гомер буе йөрәгемдә йөртәм сине.   Тукай — остаз, Тукай — шагыйрь, Тукай —...

  Бронядай тышлы Тукай томы, Эчләрендә — яшен, ут, ялкын, — Дошманга — үч, дуска — дәрте аның, — Яратуы илен һәм халкын. Бронядай тышлы бу китапта Бишенче ел нуры, хисләре; Йөртте аны Ватан сугышында...