Тукай әдәбиятта

Ак япмасы төште һәйкәлеңнең, — Җанлы булып бастың каршыга: Гүя һаман оча күңелең кошы, Гүя һаман җаның ашкына. Мәгърифәтле азат татар илен Күрер өчен яндың-кейдең син; Шуңа күрә безнең йөрәкләрдә Көрәшләрдә бергә килдең син. Әйдә,...

(Г. Тукай исемендәге пароходка)   Сине койганнар                  тимер, корычтан. Сиңа кушканнар                  шагыйрь исемен. Син шушы көнне                  утлы җан алдың, Җаны мәңгелек, —                  кеше кешенең, Шул исем белән                юллар гизәрсең, Маяклар сине                озата барыр. Мин торган...

* * * Эчем пошса,Моңсулансам кайчак,Тукайны мин алам кулыма, —Актаргалыйм аны әкрен генә,Тукталгалыйм кайбер юлына…Һәм укып та китәм — ябышып калам, —Бит артыннан битләр укыла;Әле генә булган уйчанлыгымСизелмичә генә онтыла. Алҗып калсам төннәр утырганда, Чишәлмичә...

Ак кирәк, дип, пакь кирәк, дип, Җырлады, язды Тукай. Дәрт уятырга кешедә Уянды, янды Тукай. Халкына бәхет эзләде Авыр заманда Тукай, Өмет бәйләде туачак Яңа таңнарга Тукай. Иң матур, моңлы җырларын Халкына бирде Тукай. Җырлары...

Сораган япь-яшь бер шагыйрьТукайдан, төштә күреп:— Язарга шартлар, әйт, абый,Ничегрәк иде элек? Түшәктә яткан җиреннән,Ютәлләп, әйткән Тукай:— Син шартлар дисең. Аны битКем ничек аңлый, дускай! Дөресен әйткән чагында, Мең төрле михнәт татып, Уйларга алар турында Булмады минем...

Зур шагыйрьләр дөньясына күзне салганда туры, Анда оҗмах төсле татлы көн күрүләр ялтырый. Мин дә кермәкче буламын шул иҗат дөньясына, Гомерың, Байроннарың йөзгән шигырь дөньясына. Тик җыен көндәш белән тулган минем арт-алларым, Шул теләгемнән көлә...