Тукай турында галимнәр
Күңел Тукайга тора-тора кайта… Җиде еллык иҗат гомерендә Татар Халык Шагыйре дәрәҗәсенә күтәрелгән бөек шәхеснең язмышы вакыт узган саен игътибарны үзенә җәлеп итә бара.Тукай поэзиясе турында сөйләгәндә иң әүвәл шул сыйфатлары күзгә ташлана: хакыйкать, халыкчанлык,...
(Балалар әдәбияты турында. 1934 елның 25—29 июлендә Татарстан язучыларының беренче съезды була. Ф. Кәрим анда «Татар балалар әдәбияты» дигән доклад белән чыгыш ясый).Иптәшләр! Балалар әдәбияты турында сүз башлаганда, балаларның матур әдәбиятны укуы турында берничә сүз...
2011 елның 28 октябрендә купкан ыгы-зыгының сәбәбе бер генә: Татарстанның Питрәч районы Шәле авылы урта мәктәбендә Тукайның сөйгәне Зәйтүнә Мәүледовага мемориаль такта ачарга тиешләр иде. Алай гына да түгел, кичен авылның Мәдәният йортында Г.Кариев исемендәге...
Патша хөкүмәте Россиядә яшәүче татарларга үз газеталарын һәм журналларын ачарга рөхсәт итмичә, ике гасыр чамасы йөдәткән. Татарлар арасындагы матбагачалык тарихын җентекләп өйрәнгән академик Әбрар ага Кәримуллин хезмәтләрендә андый йөдәтүләрнең этаплары дәлилле рәвештә тасвир ителгән. Шунлыктан...
Габдулла Тукай иҗатын, аның мирасын барлау эше инде җитмеш елдан артык дәвам итә. Шул гомердән бирле бик күп эшнең башкарылуына карамастан, без әле һаман Тукай турында язылган яңа материаллар белән танышып торабыз.Күптән түгел миңа үзбәк...
Татар халкының сөекле шагыйре Г.Тукай образы ничә буын шагыйрьләрен, язучыларын иҗатка рухландырып, рухи көч биреп килде. Аның иҗатын һәм тормыш юлын чагылдырган аерым әсәрләр, хезмәтләр, истәлекләр булса да, Ә.Фәйзигә кадәр Тукай образын әдәбиятның күптөрле жанрларында...
Габдулла Тукайның шәхес буларак формалашып, шагыйрь буларак өлгереп җитүе татар вакытлы матбугатының күтәрелеш елларына, хөррият хакындагы фикернең чәчәк ату чорына туры килә. Бер яктан, шагыйрьне тарих формалаштырса, икенче яктан, шагыйрь халкыбызның тарихына, аның фикер эшчәнлегенә...
Күпләргә мәгълүм, Г.Тукай псевдонимнарны татар әдәбияты классикларыннан кайсысына караганда да ешрак кулланган. Әмма бүгенгәчә аларның тулы исемлеге төзелмәгән. Шунлыктан халык шагыйре нинди һәм ничә псевдоним белән эш иткән соң дигән сорауга төгәл җавап биреп булмый....
«Ил» газетасы 1913 елның 22 октябрендә Петербургта басыла башлый. «Йорт-җир файдасын күзәтүче гәзитә» рәвешендә чыга башласа да ул тиз арада халыкның иҗтимагый-социаль тормышын, татар милләтенең яшәешен, матбугат, мәктәп, әдәбият, сәнгать тормышын, әдәби мирас мәсьәләләрен шактый...
Шәркый Төркестанда яшәгән кайбер татар кешеләренең каләм өлкәсендәге активлыгы, һичшиксез, уйгырлар арасында үзләренең туган әдәбиятларын пропагандалауга хезмәт иткән. Тукай шикелле шагыйрьләрнең киң танылуы, үз нәүбәтендә татарча язарга омтылган авторларга, югарыдагы мисаллардан күренгәнчә, уйгыр матбугатына сукмак...
