Иҗат

Тимерчедәге иске тимер кисәкләре арасына бер Алмас кылыч ташланып, бу Алмас шуннан базарга чыгарылып, базарда бер Мужикка сатылган иде. Мужикның гыйлеме ни дәрәҗәдә икәне билгеле инде. Ул, Алмасны саплап, аның илә урманга барып, чабатага җүкә...

— Күрше! Син бер шатлык хәбәр ишеттеңме? Мәче Арыслан тырнагына эләккән, ди, — дип, Тычкан йөгереп килеп, Күсегә әйткәч, Күсе: — Шатланма, күз нурым! Әгәр Мәче Арыслан тырнагына якынлашса, бер дә шиксез, Арысланны да һәлак итәр, Мәчедән...

Баеның хезмәтеннән бер дә ялыкмаган, чын күңелле, хыянәтсез Муйнак, үзенең иске дусты Актырнакның һәйбәт мендәрдә, тәрәзә төбендә ултырганын күргәч, янына килеп, гүя анасын күргән шикелле булып, каннары кайнап, күзләрен яшьләндереп, тәрәзә янында койрыгын болгап, сикереп,...

— Кил әле, иптәш! Син кайда югалдың, менә мин берәүне утырттым! Син дә, тиз байыйсың килсә, шулай сату ит. Үзең беләсең бит, минем кибеттә Нух пәйгамбәр заманыннан калган, череп, саргаеп беткән ситсы бар иде. Хәзер...

— И сөекле Әтәч, нинди матур сайрыйсың! — Ә син, Күкеҗан, бигрәк моңлы, бигрәк күңелле җырлыйсың! Синдәй сайраучы бөтен дөнья урманнарында да булмас. Аһ! Синең җырлавыңны үлгәнче тыңлап кына торыр идем. Менә, билләһи, ант итәм. Әгәр син...

Мәче, Сандугачны тотып, бичараның тәненә үткен тырнакларын батырды, һәм шул арада тәмле генә, сөчүк кенә тел илә Сандугачка бу сүзләрне әйтә башлады: «И Сандугачым, җаным! Мин сине дөньяда беренче сайраучы дип ишетә идем, синең сайравың...

Юлчылардан калганмы, ничектер кыш көне Роща янында кечкенә генә бер Ут ялтырап яна иде. Яңа утын беткәнлектән, Роща ераграк булганлыктан, Утның хәле сәгатьтән сәгатькә начарлана бара иде. Ут, мискин, үзенең сүнүе бик якын калганны күргәч,...

Соры Бүре көтүдән бер Куйны алып китте. Әлбәттә, кунакка алып китү түгел инде. Бер урманның аулак почмагына гына кереп, мискин Куйны ертып, өзгәләп, үзенең табигый ачкүзлеле-е илә ашый башлады. Әмма никадәрле ашаса да, берьюлы ашап...

Кечкенә чагында миңа бервакыт утыз тиен кадәр бакыр акча бирделәр. Бу кадәрле байлыкка куанып, мин дәрхаль уенчыклар сатыла торган кибеткә йөгердем дә, шул һәммә акчамны биреп, бер Сыбызгы алдым. Мин мондый бәхетле алуга шатлана-шатлана өйгә...

Бытбылдык, Диңгезгә кереп, барча Җан-җанвар, Кош-кортка: «Мин хәзер бу Диңгезне яндырам», — дип мактанды. Бу — простой хәбәр түгел: шул ук сәгатьтә бөтен җир йөзенә, су төпләренә, урман араларына таралды. Барча су падишаһлыгының халкына зур...