Тукай турында галимнәр

Флүн Мусин – филология фәннәре докторы, профессор, Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм сәнгать институтының баш фәнни хезмәткәре Мәгълүм ки, узган гасыр башында мәгарифебезнең милләт алдындагы тәкъдири әһәмиятле вазифасын үтәвендә татар әдәбиятын укытуга зур игътибар бирелә....

Әдәбият тарихында халыкларның сүз сәнгатьләре, аерым язучы-әдипләрнең иҗатлары, әдәби текстлар арасындагы бәйләнешләр әһәмиятле урын тота. Кайбер очракта язучы-әдипләрнең әсәрләрен текстара (интертекстуаль) бәйләнешләр яссылыгында гына тирәнтен анализлау мөмкинлеге туа. Моның үрнәген без Г.Тукай иҗаты мисалында карап...

Татар революцион демократик әдәбиятының күренекле вәкиле булган Г.Тукай мәшһүр сүз сәнгате остасы булу белән бергә танылган җәмәгать эшлеклесе, үткен публицист һәм бөек педагог та иде. Патша самодержавиесе шартларында аның иҗтимагый-педагогик эшчәнлеге дә зур сәяси әһәмияткә...

Классик әдәбият традициясе мәсьәләсе барыннан элек әдәби мираска дөрес мөнәсәбәт белән аерылгысыз бәйләнгән. Коммунистлар партиясе бөтен тарихы дәвамында иң прогрессив культураны яклап килде, халыкларның элек ирешкән иң алдынгы рухи казанышлары, гүзәл традицияләре нигезендә яңаны тудырырга,...

Татар әдәбиятында Әхмәтләр күп. Монда без сүз алып бара торган Әхмәтне — юмористик парчаларында имзасын «Зәңгәр Әхмәт» дип куя торган Әхмәтне «Карахмәт» белән дә, сары «Әхмәт белән дә, соры Әхмәт белән дә һич тә бутарга...

Апрельдә туа, апрельдә үлә. Тууы 1886 елның апрелендә булса, вафаты 1913 елның апрелендә. Шушы ике апрель арасында тулыр-тулмас егерме җиде еллык гомер. Ә шул аз гына гомер эчендә никадәр кагылу-сугылу, чит-ят бусагалар, үз әтисе булмаган...

  Октябрь инкыйлабыннан соң төрле сәбәпләр аркасында, читләргә китәргә мәҗбүр булган татар халкы беренче көннәрдән газета-журналлар чыгаруда омтылышлар ясап карый. Мәсәлән, Харбинда литограф ысулы белән нәшер ителгән «Ерак шәрык» журналы 1920-1922 елларда авырлыклар белән дөнья...

Беренче карашка татар әдәбиятын кино сәнгате белән янәшә куеп карау һәм алар арасында ниндидер бәйләнешләр эзләү сәер һәм ясалма шикелле тоела. Мин кайберәүләрдә мәкаләнең исемен уку белән ышанмаучан бер караш, хәтта скептик елмаю тууын сизеп...

  Әдәбиятның үсүе, баюы беренче чиратта аның иҗатчылары язучыларга бәйле. Язучының халык тормышы белән бәйләнеше, заман һәм укучылар таләбен тоюы, таланты, культура дәрәҗәсе, эрудициясе — болар барысы да әдәбиятның хәрәкәт итү тизлеген, аның эстетик сыйфатын...

Тукай «мин»енең дөньяга төрлечә мөнәсәбәте Габдулла Тукай иҗатының олуг үзенчәлеге — лирикасының искиткеч бер ихласлыкка корылган булуында күренә. Тукай лирик-шигьри «мин»енең ихласлыгы, самимилеге, ачыклыгы күзгә тиз ташлана. Дөньяга, тирә-юнь яшәешкә, зур яки нәни мәсьәләләргә кагылышлы...