Тукай ТӨРЕКчә

Ömrün en zor, sıkıntılı, neş’esiz bir ânında, Eğer yanarsam keder ve hüznün ben ateşinde, Okurum sık sık, gönülden, bir güzel sure Kur’an’dan, Azaplar mânevî bir el ile alınır candan. Uçar gönülden bütün şek ve şüpheler...

Sakin durma kalem, derdini yaz, yaz! Artık ulaştı aydınlık yaz, açıkça yaz. Yazadur ey kalem, yaz, olsa da az az. Titresin gönül, yaz. Erimeğe başladı buzlar ve karlar, Yükseldi yerden buharlar ve buğular. Hatıra getirir...

Hatif: Neden şair, geçer her anı ağlayışla bütün zamanının? Yedi kat gökler ateşli hüzünlerinle dolu senin. Gökleri aştı, zemine sığmayan derdin; Nedir bu devasız keder, nedendir bu istila? Şair: Zamanın değişmelerine ben her vakit kalkanım;...

Haset ve kin ile dolmuş Tatarli, Öğütüp götürmeli, Mekerce’de satmalı. Yazarlara hürmetleri yok, Dinlerine zerrece hizmetleri yok. Kalem sahibinin kaleme hürmeti yok, Onların indinde biiyüklenmeye rağbet çok. Sözüme bakınız, çığır açarım, Bana bakmayınız, ben kötüyüm....

Ülfet ile biz de edelim ülfet, Allah aşkına; Terk olunsun kibir, azap, külfet, Allah aşkına. Birleşsin bütün milletin kalbi Allah aşktna; Yok olsun eski illet, zillet Allah aşkına. Bu yola edelim gayret, ey ümmet, Allah...

Bugün bir saray açtı ahali, Güzeldir, kıymeti büyük; azdır benzeri. Çay ve yemek takımlarının duruşu güzeldir; İnciler gibi muntazam dizilmiştir. Serilmiş yerlere süslü halılar; Her tarafı bezenmiş, üstleri ve altları. Süslenmiş her taraf aynalarla; Duvarda...

Kuzeyden çıkıp şimşek çaktı, parladı, Işığından ahali aydınlandı. Uygundur, ismi alana ismi, Münasip hatta, ismine cismi. Ne zenginlik millete, ne baht ve talih, Bu güz kuzeyden doğdu güneş. Eğer var olup görünseydi İslam, Bakıp bu...

Atasözüdür, "Rus zengin olunca, yaptırır dev bir kilise"; Tatar zenginleşince, hanım besler, alır hanım üçer, dörder". Güzel tefsir edilirse, bu alasөzünden kasıt şudur: "Rus zenginleşince, kilise yaptırır ama, ondan önce de mektep". (1913) Çevirmen: Dr....

Başka dildeki güzel fikirleri tercüme etmek, Beş vakit kılınan namaz gibi, farz oldu bana. Tolstoy’un Sözleri’ni tercümeden kastım, doldurmaktı boş vaktimi, Çoğu zaman da kederli gönlümü eğlendirip, hoş geçirmekti vaktimi. Söylemeyin, "öyle eski söz, "Aynü’l-ilm"de...

Hiç pişman olmasın, sâde hayat yaşadım, diyen insan; Kan ağlar çoğu zaman, "fevkalâde" yaşadım, diyen insan. Huzur buldum sanma, artınca mal varlığın; Zenginsin ama, yoksulluk da olabilir sonun. İstemiyor musun boyun bükmek? Üşeniyor musun çalışmağa?...