Тукай фәне

  (Мәкалә Г. Тукайның 90 еллыгына багышланган тантаналы кичәдә сөйләнгән доклад буенча эшләнде) Күп милләтле Ватаныбыз мәдәнияте тарихында шундый исемнәр бар, В. Г. Белинский сүзләре белән әйткәндә, алар «мәңге яши һәм хәрәкәт итә торган күренешләрдән...

Татар тарихында эз калдырган, татар аңын, рухын иң мөкәммәл аңлап, аңа үзенең яшәеше, иҗаты белән иң зур йогынты ясаган бөек Тукайның тууына 120 ел тула. Бу олуг юбилейга мөнәсәбәтле рәвештә татар яшәгән һәр төбәктә узган...

«Килер заман, һәр язучының үзен, сүзен вә шәхси тормышын инәсеннән җебенә кадәр тикшереп чыгарлар әле». Бу сүзләрне Габдулла Тукай 1913 елның 14 мартында «Уянгач беренче эшем» мәкаләсендә яза. Әүлиялеге булган инде үзенең — Тукайны укыйлар,...

Җаек шәһәрендә башланган беренче чор иҗатында Тукайның авыр балачагы, халык тормышын яхшы белүе («Мужик йокысы» әсәрен санамаганда), күргән-кичергәннәренә шәхси мөнәсәбәте, үз рухи дөньясы тулы чагылыш тапмаса да, укы-мышлылыгы, борынгы татар әдәбиятын, Шәрекъ шигъриятенең тирән серләрен...

Габдулла Тукайның «Кәҗә белән Сарык» әкияте моннан бер гасыр элек язылган. Ләкин андагы вакыйгалар безнең көннәргә бик тә туры килә. Тукай ул — әүлия — бүгенге базар реформасын алдан ук күреп бара, әкият белән үреп...

Еш кына миннән: «Тукай турында ни уйлыйсың?» — дип сорыйлар. Тукай турында бик күп уйлыйм, чөнки аның безгә килеп ирешкән һәр фикере мине яңа уй-фикергә этәрә. Андый сүз, җөмләләр эчендә гаять зур энергетика, пәйгамбәрләрчә алдан...

Бөек әдибебез Габдулла Тукайның кошларга, табигатьнең башка җан ияләренә багышланган әсәрләре күп. Бер шигырен искә төшереп үтик:Курыкмагыз, кошлар, күреп сез яныгызда мин барын;Мин тимим сезгә, фәкать сайравыгызны тыңлармын.Җырлагыз сез күңелегезгә Тәңре нәрсә салганын; Мылтыгым да...

Татар халкының Габдулла Тукайга булган чиксез мәхәббәте хакында, моның чын сәбәпләре хакында уйлаганыгыз бармы икән сезнең? Нишләп язмыш үзенең сөеклесе итеп башка беркемне дә түгел, нәкъ менә аны сайлаган?! Югыйсә егерменче гасыр башы татар мохитына...