Тукай фәне
(Тукай эстетикасы турында мәкаләләр җыентыгыннан) Тукай, революцион-демократик позициядә торып һәм әдәбиятның иҗтимагый роле, әдәбиятның халыкчанлыгы турындагы идеяләре яктылыгында, үзенең әдәби-тәнкыйть принципларын мәйданга куйды. Теге яки бу әсәргә, спектакльгә, концерт репертуарына, теге яки бу язучының иҗатына...
(Тукай эстетикасы турында мәкаләләр җыентыгыннан) Беренче рус революциясе белән бәйләнешле рәвештә формалаша башлаган яңа татар демократик әдәбиятының, теоретик нигез ташларын салу һәм бу әдәбиятны реакция елларында зарарлы йогынтылардан саклау өчен, реализмга каршы әдәби агымнар...
(Тукай эстетикасы турында мәкаләләр җыентыгыннан) Тукай реализмга хас булган әдәби агымнар белән туктаусыз көрәшү процессында реалистик ижат методының кайбер мәсьәләләрен теоретик яктыртуда да нәтиҗәле омтылышлар ясады.Реализм, Тукай фикеренчә, тормышны, фоторәсемгә төшергән шикелле, механик рәвештә генә...
(Тукай эстетикасы турында мәкаләләр җыентыгыннан) Тукайның иҗат мирасы бүгенге көн татар совет шагыйрьләре, бигрәк тә әдәбиятның киләчәге — яшь талантлар өчен әдәби осталыкка өйрәнүнең бер әһәмиятле мәктәбе булып тора. Тукай мәктәбен, ә аннан соң...
Аның исеме хаклы рәвештә Шевченко, Ахундов, Хетагуров, Абай һ. б. ш. кебекләрнең исемнәре белән янәшә куела.Тукай иҗаты дип атала торган күп сулы тирән елганың чишмә башы Казан артыннан, төгәлрәк әйткәндә — Кушлавыч һәм Кырлай тирәсеннән...
«Җылыныр өчен берәү белән сугышыйм, димен…» Тукай дуэльдә һәлак булды…Үз кендеген үзе кискән үксез Габдуллага дөнья-мохит белән бик яшьли конфликтка керергә туры килә. «Каләм хөкем йөртүче җир йөзендә…» «кабахәт вә кара көч»ләр белән кабергә сөрелгәнче...
К. Мотыгый Тукай турындагы истәлегендә аның Уральскида мәдрәсәдә укыган чакта Мотыйгулла хәзрәтнең гыйльме гаруздан (Гыйльме гаруз — гарәп, иран һәм борынгы төрек шигырьләре төзелеше турында белем (авт.).) биргәндәресләренә бик тырышып йөргәнлеген әйтеп китә. С. Рәмиев...
(«Шагыйрьнең тормыш һәм иҗат юлы» исемле мәкаләсеннән) а) Г. ТУКАЙ ҺӘМ ХУДОЖЕСТВО ФОЛЬКЛОРЫ Үзенең «Юл картиналары»нда Гейне, авылларны һәм крестьяннар тормышын күзәтүдән алган тәәссөрләрен бүлешеп, болай дип язган иде:«Хыялчан, садәдел халыкка урман һәм тау...
Гомуми татар әдәбияты өчен Тукайның әһәмияте никадәр зур булса, балалар әдәбияты бабында да шулай ук зур булды.Тукай бер яктан татар шигыренең атасы булса, икенче яктан, шөбһәсез, татар телендәге балаларга махсус әдәбиятның да башлап тудыручыларыннан хисапланырга...
Тукаев шикелле аз гына вакыт эшләп, шулкадәр зур шөһрәт казанган мөхәррир яки шагыйрь бик аз булыр дип уйлыйм. Бигрәк тә бу шөһрәтнең хуҗасы татар шагыйре булуы, безнең шикелле әдәбият белән маташырга өйрәнеп җитмәгән, яңа әдәбиятының...