Иҗат

   1 Кичке азан! Кичке азан! Моңнар, уйлар Килә аннан; Төшә искә Иске заман, Хөлусән мөс- тәмәгъ азан. Фи бәдьиһи Вә бәгъдә азан. Күңелне тет– рәтә, кәән– нәһү тәсби– хе рәгъд — азан. Беләмсез ни...

Телим булырга мин инсане гали, Тели күңлем тәгали биттәвали. Күңел берлән сөям бәхтен татарның, Күрергә җанлылык вактын татарның. Татар бәхте өчен мин җан атармын: Татар бит мин, үзем дә чын татармын. Хисапсыз күп минем милләткә...

    Бик үткен журнал тарала: Исме ничек? «Уклар»мы? Иске-москы муллаларны Һич кызганмый чукмарлый. Аталар да ваталар, Кирәк җирне күзлиләр; Аткач, атылмышка чаклы Ук бармыйча туктармы? Хәзрәтләр, хәддин узмагыз! Онытмагыз «Уклар»ны. Шаярсаң күрсәтер «Уклар» Яңак төптән...

Үлмәде, үлсәң дә, күңлемдә сәнең дәрдең һәнүз; Дустлыгын, инсанлыгың кальбемдә калдырдың һәнүз. Бел ки, мәүтең, шөбһәсез, мәүтем дорыр, и нурлы йөз; Сурәтең — чәшмемдәдер, өзнемдәдер — саутең һәнүз. Аһ, насыл! Без яр идек: сән бән...

Бабай Сәйдәш, надан Сәйдәш, Усал эт төсле тик чәйнәш; — Безим корган нигезләр Бер дә селкенмәй дә чайкалмай.   («Мөхәммәдия» көе. «Уклар»ның 1906 елгы октябрь санында «Тәртә башы» имзасы белән басылган. Чәчмә рәвешендә «Фикер»нең 1906...

И күңел, бил багълама, күпне кичергән дөньядыр, Бу тәдавел ширбәтен халыкка эчергән дөньядыр. Куп ашап йоткач, тыгынгач Мәскәү абзыйның малын, Сәйдәш абзыйның көлен күккә очырган дөньядыр. Ары барып, бире килеп, бер дә файда чыкмагач, Бу...

Җөмлә фикрем кичә-көндез сезгә гаид, милләтем; Сыйххәтеңдер сыйххәтем һәм гыйлләтеңдер гыйлләтем, Сән мөкаддәс, мөхтәрәм гыйндемдә варлык нәрсәдән; Сатмазым бу кяинатә милләтем, миллиятем. Бәхтиярым — бәндәңи гәр итсәләр нисбәт сәңа; Гаҗизанә шагыйрең улмакга вардыр ниятем. Ләфзы...

(«Ай бәгърем, Нәгыймә» көенә) Ник бик тиз беттең син, Дума, Ник җир-ирек алмадың? — Ах син, Дума, Дума, Дума, Эшләгән эшең бума?* Ник бик яшьләй картайдың соң, Ник мәңгегә калмадың? — Ах син, Дума, Дума,...

Күрәмсез, дустларым, көз килде тышта; Озак тормас, килер ак тунлы кыш та. Китә башлады бездән инде кошлар; Алар бездән ерак җирләрдә кышлар. Мисале зәгъфыран саргайды урман, Игенчеләр игеннәрне дә урган. Такыр калды татар башы кеби...

* * * Кыямәт якын килде — җир сораучы ярылды; Галимнәр тәүбә кыйлды, «Аллаһ» дигел, бәдәвам. Замана ахыры булды — хәятлар мәмат булды; Көлгәннәр йөзтүбән китте, «Аллаһ» дигел, бәдәвам. «Фикер»дән көлгән иде — һич сәбәпсез...