Татар мөһаҗирләре Тукай турында

Үзләренең шәхси кабилиятләре берлә бер-берсенә охшау-охшамауларына карамастан, шагыйрьләр үзләренең баг­ланган мәктәпләре игътибары берлә икегә бүленәләр. Бер төрлесе, үзен-үзе тирә-юненнән аерып алып, үзен чорнаган мохиттән рухан аерым була ала торган, үзенең төшенчәләре, хиссиятләре эчендә генә тәҗәрред...

Җырлап торам, торган җирем тар булса да… Г. Тукай   Исемен Идел буе төркләре тарихында мәңгеләштереп вә аны гасырлар аркылы киләчәккә җиткергән бәхетле халык хезмәтчеләре җөмләсеннән шагыйрь Габдулла Тукайны ара­быздан югалту көнен һәр ел билгеләп...

Безнең халыкның милли үзлеге белән әсарәтенең ачы­лыгы Тукай иҗатында җанланганга, шагыйрьнең вафат бул­ган ае апрель безнең халык өчен башка айлардан аерылып тора. Апрель керү белән халкыбызның карты-яше үзен әл­лә нинди бер бурыч алдында кебек хис...

Бу елның ниндидер бер көнендә илемезнең бик яшьли дөньяны ташлап киткән атаклы шагыйре Габдулла Тукай­ның 50 яшен тутыру мөнәсәбәте берлә милли матбугатта бер­ничә язу чыкты. Бу илле яшь берлә бергә Габдулла Тукай­ның шагыйрь булып таныла...

Шагыйрьгә 50 яшь тулу уңае берлә   Язганың булса бәкалы , ул бәкага тарта ала, Мин дә булдым һич тә онтылмас кеше шул аркада. Г. Тукай   Аның исеменнән үк халкыбызның үзлегеннән аерып алын­мас бер...

Милли барлыгын сөйгән, милли үзлегенең кадерен бел­гән Идел-Урал төрк-татары өчен 15 апрель көне милли хә­зинәсенең байлыкларын барлау, тикшерү көнедер. Бүген хал­кыбыз үзенең бөек шагыйре Габдулла Тукайны искә ала, аның милләтенә калдырган кыйммәтле бүләкләрен күз алдыннан...

Һәр милләтнең, һәр халыкның, тарихи язмышына карап, үзенең моңы, җыры, көе, зары була. һәрбер милләт кайгыра, шатлана, моңлана, зарлана… һәрбер милләтнең моңын, шат­лыгын, кайгысын әйтеп бирә торган үзенең шагыйре — ха­лык шагыйре була. Без —...

Бүгенгә чаклы Тукайның тормышы һәм аның әдәби иҗа­ты турында язылган тикшеренүләрнең иң мөһиме, шөбһәсез, Җамал Вәлиди каләме берлә язылып, Габдулла Тукаевның «Мәҗмугаи асаре»нең беренче басмасына кергән мәкалә иде.* Үзенең киң һәм тирән карашы берлә Тукайның...

Шагыйрьнең тормышы авыр иде. Ул аны бөтен ачылы­гы берлә үзе дә язып калдырды. Аның шигырьләре дә авыр моңга төрелгәннәр. Шагыйрьнең ярату көче турында да әле тәнкыйть коесы капланган юк. Берәү аны, Шәрык тәэсирендә, диде, берәү...

Габдулла Тукайның үлүенә 20 ел тулу уңае берлә Тирән, әллә нинди зарлы бер моң. Милли татар моңы күп тарихларны агызган Идел агымына кушылып ага. Урал тау итәкләренә тарала. Ишетте, хәйран булып тыңлап торды бу моңны...