1907 ел

(Кавказ тормышыннан) Әле X. авылының халкы моңгар чаклы моның шикелле куркынычлар күргәне юк иде. Әйтерсең, авылны кан туфаны басып яки авыл аркылы ут бураны үтеп китте. Авыл кешеләре үзләренә ни булганын һич тә аңлый алмыйлар...

Мин бу көннәрдә генә мәдрәсәи Мотыйгыйядән чыктым. Бинаән галәйһи дустларым вә якыннарыма игълам итәмен ки, бу көннән ары миңа язачак мәктүбләренең адресын болай язсыннар: Уральск. Гостиница «Казань». А. Тукаеву. Бакый ихтирам: Г. Тукаев.    ...

Төшемдә гүя … гостиницасында имешмен. Күз алдымда бер стенной календарь тора. Карадым. Карасам, кызыл рәкымнәр илә декабрьнең 31 нче көне дип язылган. Кич, имеш, шул гостиницаның һәрвакытта җәмгыять ясала торган бүлмәсендә кандилләр ягылган. Җәмгыяте хәйрия...

Былтыр «17 нче октябрь партиясе»нең* башында йөреп, сайлау эшләрен беренче мәртәбә генә күргән аңсыз халыкны һәммәсен бер капчыкка төяп, бюрократларга тоттыра язып кына калган тиречегә вә аңгар ияргән берничә салам башларга быел да алданмаганнары өчен,...

Хәсәнҗан Хөсәенев җәнабләре әллә кайсы матбагадан «Бәянел хак фи хаккыл хиҗаб» исемле бер китап бастырган. Китапны бик мактыйлар, кәгазе бик яхшы — ертылмый торган кәгазь, диләр. Хәсәнҗан абзый һәр көнне бер дистәсен сүтеп, чәй-шикәр төреп...

«Фикер» гәзитәсе хөкүмәт әмрилә туктатылдыктан соңра, рәфикымез «Вакыт» гәзитәсе, нә өчендер яман фал ачып, «Фикер» гәзитәсе хакында ушбу сүзләри нәшер әйләде: «Уральскидән алдыгымыз телеграмга күрә куелган «Фикер» газитәсе вә «Әлгасрел җәдит» илә «Уклар» журналлары барчасы...

Камил Мотыйгый-Төхфәтуллин җәнабләренең кулыннан администрация тарафыннан мөхәррирлек вә нәширлек хокуклары алынгач, табигый, «Әлгасрел җәдит» мәҗәлләсенең мөхибләре кайгырдылар. Гәзитләремез дә беркадәр тәәссеф итеп яздылар. Бу кайгыга иштиракь әсәре күрсәттеләр. Безгә мәгълүм түгел, ихтимал, бәгъзе золмәт сөючеләрдән...

Мәгариф — хәяттыр. Мәгариф — хәяттыр. Мәгариф — хәяттыр. Һәр бәхетне, һәр сәгадәтне, һәр нәҗатны анчак голүм вә мәгърифәттән генә көтмәк кирәктер. Зыялыларыбызга һәр ничек, җәсарәтле пожарныйлар кеби, җәһаләт ялкыны эчендә дөрләп янган милләтне, тизрәк...

Безнең татарларның шигырь сөйли торган бәхерләре гаять гүзәлдер. Бер татар шигырен әллә ничә төрле көйләргә җырларга мөмкиндер. Безнең татарлар җырлый торган көйгә рус шагыйрьләренең бик күп шигырьләре килеп кенә торадыр. Мәсәлән, Пушкиннең бер шигырен татар...

Сүз башы — Балалар — безнең шатлыкымыз… Балалар — безнең бәхетемез вә сәгадәтемез… Балалар безнең гомер нигеземезне тазарталар, балалар хезмәт өчен безнең көчемезне арттыралар. Бу сүзләр һәрбер атаның да, һәрбер ананың да йөрәгеннән ләззәтле-ләззәтле генә...