1905

Хәсәд, кинә илән тулган татарлык – Төяб илтеб Мәкәрҗәдә сатарлык. Мөхәррирләр өчен хөрмәтләре юк, Бу динә зәррәчә хезмәтләре юк. Каләм әһле каләмгә хөрмәте юк, Болар гыйндендә кибрең хөрмәте чук. Сүземә бакыңыз — юллар ачармын, Үземә...

Өлфәт илә без дә итик өлфәт Алла гыйшкына; Тәрк улынсын кибре, газбе көлфәт Алла гыйшкына. Тәэлиф улынсын колүбе милләт Алла гыйшкына; Дәрулынсын иске гыйлләт, зилләт Алла гыйшкына. Бу юла һиммәт итик, и өммәт, Алла гыйшкына;...

Күрең патша хәзрәтен – Җуйды халык хәсрәтен; Күргәч фетнә кәсрәтен,     Киңлек бирде, бәдәвам. Файдаланыйк киңлектән, Ваз кичик мин-минлектән; Көчле-көчсез тиңлектән     Файда алыйк, бәдәвам. Тырышыйк, и хас вә гам, Һәр көн үзгәрә заман; Җитәр,...

Менә, дустлар, мин сезләргә бер сүз сөйлим, «Йосыф-Ягъкуб китабы»ның көен көйлим; Ушбу милләт ертыгының җөен җөйлим, – Җебем — кара, инәм каләм булсын имди. * И кардәшләр, кул тотышып алга барыйк, Башка милләтләрнең хәлен карап...

Кайда китте цензурлык, Коллык, тарлык, ким-хурлык? Артка карасак борлып, Ерак анлар калдыя. Тигез булды законда Татар, урыс, япун да; Ак алъяпкыч, зипун да Там азатлык алдыя. Барча цензур ябылгач, Дәрткә дәрман табылгач, Кызыл кара ясаган...

*** Бу көндә бер сарай ачды әһали — Гүзәлдер, мисле әндәр, кадре гали. Гаҗибдер чәй вә аш әсбабе хали; Мөрәттәб, монтазамдыр кәл-лөали. Фираш идәненә зифа паласлар; Мөзәйян һәр тараф — өстләр вә астлар. Нәкышләнмеш вә...

*** Шималь яктан чыгып бәркъ, орды бер нур, Зыясыннан әһали улды пәрнур. Мотабикъдер мөсәммасенә исме, Мөнасыйбдыр дәхи исменә җисме. Нә дәүләт милләтә, нә бәхт вә талигъ, Бу көз төньяктан улды шәмес талигъ. Әгәр итсә иде...

(Шагыйрь мәшһүр Кольцовның шигыреннән тәрҗемә вә икътибас ителмештер) Ник йоклыйсың, мужик? Яз җитте, һәм үсте Чирәмнәр йортыңда; Тор, уян, күтәрел! Үз-үзеңә кара: Кем идең, кем булдың? Нәрсә бар милкеңдә? Ындырда юк орлык, Иген юк урырлык;...

*** Чөнанча бездә Камил әл-Мотыйгый, Ходаның әмренә монкат, мотыйгый, Карар итде язарга журнал айлык, Голүмнең мәнбәгы, әфкярә байлык. Бу журналның наме «Гасрелҗәдид»дер, Япышканларга һәм хәблел-мәдиддер. Берең укып, берең улың сәмиган, Япышыңлар бихәблилләһ җәмиган. Аллаһың хәбле...

*** Голүмең бакчасында дулашалым, идәлем сәйран; Сәгадәт-бәхетемезгә калсын инсе, җинниләр хәйран. Татарлар рәфгате, шаны сикез кат күкләрә китсен; Әбәд-сәрмәд бу милләтне Ходаем бәхтияр итсен! Борынгы уйкуларны дөшенүбән улалым надим, Тәрәкъкый вә тәгали юлларына улалым кадим....