Тукай ТӨРЕКчә

Şiire ettim çok heves, kalbim ile, canımla ben, Çünki ayrıldım, canımla, cananımla ben. O güzel aşkınla şiir söylemeyi hâlisen, Dost edindim kendime, ağlayan kalbimle ben. Oldu yâr ağyara yâr, hem oldu kalbim tarumar. İşte, yazdım...

Bahar geldi, karlar erimeğe başladı, Paltolularpaltolarını bıraktılar, Çıplaklar, serbestçe gezmeğe başladılar, Elbisesizlere güzel günler geldi şimdi. Donar kızakların altı, mola verirler, Yoldan takır tukur, arabalar geçer, Spor arabalar, bisikletler, kupa arabaları, Renklendirir sokakları birer birer...

Ey "Oklar" muhabirleri, esirgemeyiniz okları, İsraf etmeyiniz okları, atarak vara yoğa. Tavsiyemiz şudur size: Patron ile şakalaşmayınız. Gerekli yere ok attığınızda, patrona acımayınız. Atıcıya emrimiz: Oklarını esirgemesin! Atılana ikâzımız: Yüreği sızlamasın. (1906) Çevirmen: Dr. Fatma...

Ey kalem! Gitsin elem, sen eyle bizi şâdımân, Biz de sayende olalım doğru yolda her zaman. Biz esirleri, fakirleri de sevk et himmete, Merhamet et millete, düşürme asla, zillete. Yükseltip Avrupa’yı sen, arş-ı âlâya kadar,...

Sokaklarda gezerken ben, bilmeden, Dururum ve anlarım. Görürüm, bir talebe mektebe gider, Oturup muhasebe eder ve yorulur. Delik çizme, yırtık gömlek ile, Boralı günde tutmuş mektebin yolunu. Soğuğun zemheriri, zehri keskin, Gah durur, gah atlar....

İlmin bahçesinde dolaşalım, edelim seyrân; Saadet ve bahtımıza kalsın insanlar, cinler, hayran. Tatarların yüceliği, sânı, sekiz kat göklere ulaşsın, Edebiyen bu milleti Tanrım bahtiyar etsin. Evvelki uykuları düşünerek, olalım nadim, İlerleme ve yücelme yollarında olalım...

Görün pâdişâh hazretlerini, Yok etti halkın kederini, Görünce fitnenin kesretini, Ferahlık verdi her zaman. Faydalanalım, genişlikten, Vazgeçelim bencillikten, Güçlü, güçsüz hepimiz eşitlikten Fayda görelim her zaman. Çalışalım, aydınlar ve halk, Hergün değişiyor zaman, Yeter, yok...

İşte dostlar, sizlere bir söz söyleyeyim, "Yusuf-Yâkup Kitâbı’nın şarkısını söyleyeyim; Bu milletinin yırtığını teyelleyeyim, İpim mürekkep, iğnem kalem olsun, benim. Ey kardeşler, elele tutuşup ileri varalım, Başka milletlerin hâline bakıp görelim; Medeniyet meydânında yer alalım,...

Nereye gitti sansür, Kulluk, yokluk, kemlik, horluk? Geriye baksak dönüp, Onlar uzakta kaldı ya. Eşit oldu kanun karşısında, Tatar, Rus, Japon da; Ak önlük, jipon da, Tam hürriyeti aldı ya. Bütün sansürler kalkınca, Derde derman...

Neden uyuklarsın köylü, Bahar erişti ve yetişti Çimenler senin evinde; Kalk, uyan, doğrul! Kendi kendine bak: Kim idin, kim oldun? Ne kadar malın var? Harmanda yok tohumun, Ekin yok biçecek. Atın var pek arık, Üç...